Lòn che ‘l piemontèis a l’é nen

Jér i sentìa – për mi midem – l’abzògn ëd fé polissìa antorn al concet ëd piemontèis, e a son vnume an ment tre ròbe che ‘l piemontèis a l’é nen. Scond mi, e mach për vesse ciàir.

1. Ël piemontèis a l’é nen la lega
Come sitadin dël mond i podoma nen esse dësgropà da la polìtica, e mincadun a l’avrà soe idèje. Ma ‘l piemontèis, an chiel midem considerà (come lenga, coltura, tradission, mùsica, pòpol), a-i vintra gnente con la Padania (ch’i sai nen lòn ch’a sia), la lega e via fòrt. Visadì, un leghista a peul esse piemontèis (naturalment! A-i mancrìa), ma nen necessariament un piemontèis a l’é un leghista.

2. Ël piemontèis a l’é nen un dialèt
Ël chierèis a l’é un dialèt dël piemontèis, tant për dì, ma ‘l piemontèis a l’é nen – e sòn da na mira sientìfica, ch’a sia ciàir (e chi ch’a sa nen ch’a vaga a scòla) – un dialèt dl’italian.

3. Ël piemontèis a l’é nen na cura
Mi i peuss nen dì “i son fier d’esse piemontèis”, come se sòn a fussa un mérit; i peuss dì pitòst “i son piemontèis”, përché costa lenga e costa tèra am identìfico, ant ël sens ch’a l’han dame nataj e sitadinansa. Ma im sent nen për costa razon diferent da gnun àutr sitadin dël mond, nì i pens che ‘l piemontèis a sia na cura particolar për quaicòs. O, për dila con Montale,

La stòria as dëstend nen
come na caden-a
d’anej sensa interussion.
An tuti ij cas
tanti anej a ten-o nen.
La stòria a conten nen
ël prima e ‘l dòp,
gnente che andrinta ‘d chila a bërbòta
a feu cit.
La stòria a l’é nen faita
da chi ch’a la pensa e gnanca
da chi ch’a la ignora. La stòria
as fà nen stra, as antesta,
a l’ha an ghignon ël pòch a pòch, a va nen anans
e gnanca andaré, a së spòsta ‘d binari
e soa diression
a l’é nen ant l’orari.
La stòria a giustifica nen
e gnanca a deplora,
la stòria a l’é nen intrinseca
përchè a l’é fòra.
La stòria a dispensa nen
carësse o colp ëd foèt.
La stòria a l’é nen magistra
ëd gnente ch’an riguarda.
Ancòrsisne a serv nen
a fela pì vera e pì giusta.

Tant për ch’a sia ciàir.

Condividi su Facebook

Tweet