Na përson-a tant cara, ch’a l’ha salvame la vita pì ‘d na vira, me fratel spiritual, a l’é mancà ier matin. Adess i peuss nen, i veuj nen scrivi ambelessì. Alora i pijerai congé dai me vintesingh letor con ël paròle d’Elio Vittorini: “Ci vorrebbe silenzio, silenzio per parecchie generazioni”.
Come doe sman-e fà
Jer i l’hai provà l’istesse sensassion ëd doe sman-e fà, precise. Da la matin a eut ore a la sèira a eut e mesa a l’é stàita tuta na corsa: e për ël Rosin-e, e për ël travaj (bej proget ëd tradussion, ën cost moment, o për dì mej a l’é tut l’ann ch’am rivo dij bej proget, interessant e da vempe la testa), e për giuté n’amis ch’a ancamin-a n’atività neuva.
E come doe sman-a fà véner i l’hai lession con Soffietti, e ‘dcò costa a l’é na ròba ch’i veuj pronté da bin – pì da bin ch’as peul, pròpi come l’angagg a scrive ën piemontèis.
E parla quàich minuta con papà e mama dla possibilità d’avèj na badante. Na “bela” ròba ch’im impegn a fé diventé realtà an pòch temp – com ch’i l’hai dije a mama jer, i n’avreve nen damanca ënt in doman, i n’evi damanca adess.
E peui va a oghe la récita dla cita cita – l’ùltima da cita, a dila tuta, chila che stèmber qu’en a sarà già al medie –, e fà sòn e fà lòn. Tuta na corsa, na corsa longa ën dì.
Prim arsultà: ier sèira la […] continua a leggere »
L’erba ën sël santé
A l’é merco ‘d sèira, a l’é tard. A la finitiva a-i na farìa gnente se mi i butèissa nen n’artìcol ambelessì, come tuj ij merco. Ël mond a andarìa anans pròpi ant l’istessa manera, a cambierìa gnente.
Già. Giust. Ma a-i chërserìa ën pòch d’erba ën sël santé ëd cost blògh. Mach pòca, motoben pòca, quasi da nen ancòrsisne. Ma se i sautèissa ën merco alora n’àuta vira i podrìa dì l’istess: përchè i deuv scrive quat righe ambelessì, quat righe ch’a cambio nen ëd na virgola la vita ëd gnun? A sarìa nen mej vardé la television, lese ën lìber o andé a cogiesse? A farìa nen pròpi l’istess?
Nò.
A farìa nen franch l’istess. Përchè për ël mond, as capiss, a cambierìa gnente, ma për mi é, e come! A son ses agn e ën tòch che tuj ij merco, ch’a-i càpita lòn ch’a veul, ambelessì a-i seurt ën tòch. Dël viré pì pensà, dël vire meno; dël vire ch’am pias ëd pì, dël vire ‘d meno: ma ën tute ‘l manere a-i é. Na tradussion, na drolarìa, ën video, na recension: tuj ij merco i son obligà a ricordeme che ‘l piemontèis për mi a esist, […] continua a leggere »
A tuta cana
Ant j’ùltime sman-e i ston dedicand pì temp a un proget dël Rosin-e (tramudé na veja oficina part ant në studi médich e part ant n’alògg) che a Tesi & testi. A më smija ‘dcò ‘d nen passé bastansa temp con ël cite. Sensa conté che véner i l’hai lession con Soffietti e i veuj rivé preparà mej ch’as peud.
Tante sensassion, a la finitiva, velocità, proget, avnì. If everything seems under control, you’re not going fast enough (se tut a smija sota control, it vèj nen bastansa fòrt), com ch’a dis Mario Andretti. E son a peud esse vèj, i discut nen, e a l’é na ròba ch’am pias quand ch’a càpita (a l’é ël concet ëd fluss, ant na paròla). Tutun, an costi cas i l’hai l’absògn ëd fermeme un moment, pensé na minuta e peui torna parte.
L’oficina a j’era la cusin-a dël convent dël Rosin-e, fin-a al 1920 quand che nòno Giovanni a l’ha catà la ca për fene la soa fàbrica. E ambelelì a j’era dj’ordior. Stòrie ‘d na […] continua a leggere »
Vilma Seghesio, Ven-ti?
Vilma, na cara amisa ch’a masenta ‘l Rifugio La Scola, a l’ha scrivù na conta, na stòira ‘d vita dël Langhe. I la but, scrita an langhèt, sì sota.
—
Darera a la ciovenda, ëdcò stamatin le fe a mangio nen mach l’erba, ma ‘dcò le fior ëd magiorin-a.
Mafalda a deuv porteje ën pastura, ma paid squasi tuti ij di Teresa a deurm ëncora.
A l’é la tersa o la quarta vòlta che Mafalda a braja da ‘n fond a l’era: “Teresa, ven-ti?” Na fe, doe, tre e jë sponta Teresa ëncora ërdërmìa.
Amise se doe, tròp amise përchè Mafalda a peussa ëndé ën pastura sensa Teresa; dòp ëndran a scòla ën ritard.
Ma ‘nta sentila a maestra com che a rus; ma voràise bin a veul cò dì divide ël banch e la minacia ëd quàiche bachëttà ënsima a le man.
Teresa a l’é precisa, tëmoresa, a piora për pòch se quaidun a aussa la vos; Mafalda a sa come difendila e as para svicia dij braj ëd soa mama.
Decisa, svicia, soa mare a dis che a smija un picàt da bross, mai fërma; a l’é cò la pi cita dla niò.
Teresa e Mafalda […] continua a leggere »
Louane Emera, Je vole
I l’hai pruvà a viré an nòsta lenga costa canson, ch’i l’hai dëscurbì mersì a cost film, che a soa vòlta i l’hai dëscurbì mersì a un coment casual dla cita granda, a la qual la soa professorëssa ‘d latin e grech a l’avìa parlajne.
Na caden-a longa (bele che “tanti anej a ten-o nen”, për dila con Montale), che për mi an cost moment a l’ha doi significà: la cita granda, che con ij sò dissèt agn an rivanda a tuta fòrsa a veul naturalment (e giustament, e as capiss) pijé ël vòl; e papà, ch’i l’hai tirà su da ‘n tèra dumìnica ‘d sèira sentend quasi nen ëd pèis (“era bello il panorama visto dall’alto“).
Na caden-a longa (“Pare e Mare / quat grand, / eut ëpceron…“), un vòl sensa fin.
—
Papà e mama car, mi i part
iv veuj bin ma i part
i l’avreve pì nen na cita
stassèira
Mi i scap nen, i vòl
capì bin: i vòl
continua a leggere »
René Agagliate, Doi pass ant ij bòsch
A nòstr amis René Agagliate a l’é sempre piasuje la montagna e, particolarment, marcé ant la natura. A l’é për lòn che, quand a l’ha vëddù cost lìber, a l’ha catalo sùbit.
Doe paròle an sël lìber: l’Appalachian Trail a l’é un senté ëd 3.500 chilométer ch’a traversa quatòrdes ëstat american, da la Georgia al Maine, ël pì important dij senté a longa percorensa. (A l’é stàit ël senté pì longh dël mond. Adess a esist ël Sentiero Italia ëd 6.166 chilométer.) An pòche paròle, ël seugn ëd tuti coj-lì ch’a-j pias la natura e l’aventura. E bin, Bill Bryson con sò amis Katz a l’ha përcorune na bon-a part e a l’ha archujì ant un lìber ij sò arcòrd.
René a l’ha ‘ncaminà a fé ‘d tradussion dij tòch ch’a l’han frapalo ‘d pì. Ambelessì ël prim. Bon-a letura!
Un divertissement tradutiv
A l’é un fàit, për mi come për tanti, che tante idèje – mìnime o nò, importante o nò, vajante o nò – a ven-o ant la dòcia. Bin, pròpi pijand an man lë shampoo a l’é vnume an ment ëd virene l’etichëtta an piemontèis. Alora parèj, për gieugh, ancheuj i vardoma com ch’a sonrìa e a smijerìa n’etichëtta piemontèisa.
(L’etichëtta original a l’é an fransèis përchè ch’a ven da la Còrsica.)
GARNIER
Ultradoss
SHAMPOO
a l’estrat ëd tijeul
Sensa paraben – sensa silicon
ESTRAT NATURAL
a pòrta dosseur e splendor
CAVÈJ NORMAJ
—
GARNIER
Ultradoss
a l’estrat ëd tijeul
Vera arseta ‘d vitalità për ij cavèj normaj, lë shampoo Garnier Ultradoss a cobia ‘l tijeul, conossù për soe qualità adossiente e soa richëssa d’euli essensiaj, a na strutura pura e mossanta che a angreva nen ij cavèj.
Arsultà: ij vòstri cavèj a son brilant e a fan ël pien ëd vitalità. […] continua a leggere »
L’ùltim di
Harold a l’avìa përdù conossensa ma a j’era ancor viv. Ant la soa ment a scorìo vision come a càpita ant j’atim prima d’andreumse. A rivavo an sucession disordinà. Ant lë stat d’incossiensa ant ël qual as trovava, a-j considerava […] ant na manera ch’a andasìa dë dlà da le paròle. I podrìo dì che a-j considerava an manera olìstica, sentend minca ròba contemporaneament. I podrìo dì che ‘l sò pijeje part a j’era impressionistich anvece che analìtich. A përcepìa dle presense.
Dàit ch’i ston scrivend, i son obligà a descrive coste percession an frasi sucessive, ma a l’é nen parèj che Harold a-j sentìa. A j’ero ‘d vision dle piste ciclabile che a l’avia përcorù da cit e dle montagne ch’a l’avìa vardà col di. A stasìa fasend ij travaj dë scòla con soa mama e bele corend an sël camp da baseball a le superior. A j’ero ‘d dëscors ch’a l’avìa fàit, compliment arseivù, sene ‘d sess ch’a l’avìa vivù, lìber lesù e moment ant ij quai a j’era s-ciopaje ant la ment n’idèja […] continua a leggere »