A fiocava s-ciass a Ciavassa ‘d Biela, ‘l cioché dla gesia a l’avìa da pòch batù ‘n bòt e a calavo già, ansema a la fiòca grisa e gelà, j’ombre dla neuit. San Tomà la pi curt giornà, 21 dë dzèmber solstissi dl’invern, ‘l di pi sombr dl’ann. Ël di pi frèid, pi scur, pi magonà përchè j’ero lì a saluté për sempe Tavo Burat: «…Che sagrin/ l’adiù coma sospèis sle fërpe dl’onda/parèj ‘d n’ala d’ochëtta përzonera…». L’amis, ‘l poeta, l’antich sivalié ant ël sësì pi scur dl’ann a tornava a la tèra, mentre la fiòca a fiorìa al sò passage ‘nvers «la leja dij Tëj ad Biela».
Tavo Burat a l’era nà a Stezzano (Bergamo) da famija bielèisa. Laureasse a l’Università ‘d Milan, con na tesi (che già a disìa dij sò anteresse e dle soe passion) sël «Diritto pubblico del Cantone dei Grigioni», peui publicà an voìum (Milan, Cisalpino, 1957), fin-a al 1968 a l’ha travajà ant l’asienda ‘d sò pare (fabrica ‘d seda) e a l’ha viagià për ël mond, peui, për segue pi da vsin soa vocassion a l’ha lassà la fàbrica e a l’ha mostrà lenga e literatura fransèisa a Biela. A l’é stàit Consijé comunal a Biela e assessor dla Comunità montagnin-a.
Ël pi giovo dij confrère ëd Pinin Pacòt ant la «Companìa», a la scòla dij Brandé, për mej travajé a la difèisa dla lenga piemontèisa, a l’é fasse poeta: «Mi i l’avrìa mai sugname ‘d vers/ s’i fussa nen stàit cissà/ cimentà/ brusà/ da la passion për mia lenga» («Òm da bòsch»).
Poeta soasì, ràir, ëd passion e ‘d bataja, ma squisì sempe, a l’ha publicà ‘n piemontèis quat plachëlte (parèj quasi con gena a ciamava sò liber ëd poesìa) ‘d vers: «Prusse mulinere» (Roma, 1959), «Finagi» (Turin, 1979), «Menhir» (Mondvì, 1992) con Albert Maquet, «Dal creus dël temp/ D’a fond dë timps» (Bruxelles, 1992), «Ciri vacior/Bird watching» (Ivreja, 2007). Tuta l’euvra a l’é peui stàita radunà ansema ant l’edission «Poesìe» dla Ca dë Studi Piemontèis dël 2008, con n’achit ëd Sergio M. Gilardino. Soe poesìe a son comprèise ant le pi amportante antologìe.
Dël 1961 a l’avìa fondà con Pinin Pacòt l’Escolo dóu Po, për la promossion dël provensal alpin ëd le valade dël Piemont e, dël 1964, a Tolosa, a l’é stàit tra ij fondator ëd l’Associassion Internassional për la Difèisa dle Lenghe e Colture Mnassà (Aidlcm), dont a l’é stàit Segretari për l’Italia.
A l’ha dirigiù vàire arviste ant le lenghe regionaj e minoritarie nassionaj, diretor ëd le piemontèise «Alp», «La Slòira» e dla provensal «Coumboscuro». An piemontèis (o bilengh) a l’ha publicà «L’an-ca da fé/La ca dël feu» (con Giorgio Lozia, Biela, 1989) e «Lassomse nen tajé la lenga» (Biela, 2005). Dël 2006 a l’ha arseivù la «Midaja al mérit dël Pressident ëd la Repùblica Sloven-a» për soa assion a prò dle minoranse lenghìstiche an Europa.
A front àuta a l’ha combatù la bon-a bataja për la lenga piemontèisa e për tute le lenghe cite dël mond fin-a l’ultima soa giornà ‘l 18 dë dzèmber. «Alègher! Al bon-e, brava Gent! Av saluta Tavo Burat».
Albina Malerba, Tavo Burat, dal Vënner ëd La Stampa dël 18 gené 2010.
Con un gròss mersì a Bepe Sané (Dragonòt) për avèjlo arcordà ansima a piemontviv e a lë Scartari d’i-iter.
Lascia un commento