A l’ha sempre frapame ‘d nòsta lenga la tastera spantià dël léssich, visadì la possibilità ‘d rende an piemontèis minca test. Mé professor Riccardo Massano a l’avìa mostrame che as peul traduve dal latin an piemontèis, tant për dì. E an ëslargand ëd discors, a robato tuti ij confin an tra le lenghe dël mond; com ch’a dirà Batista doman an sla Gasëtta d’Alba,
Lourens Chiardòla a l’é un professor dë scòla à Jausier, un paisòt dla Provensa da dlà d’Entracque. Lourens a parla e a mostra ‘l provensal ëd soa “valeja”, la valada ‘d Barcelonette, un parlé mës-cià antrames a la lenga d’òc e ‘l piemontèis. I soma trovasse a na festa tradissionala a sò pais, e antrames a le tante soe teorìe ansima la difèisa dle lenghe locaj a l’ha mostrame un bel rasonament.
Se i partoma da la Sicilia, fin-a a rivé al Portugal, provinsa për provinsa, pais për pais, i podroma sempre capisse; la caden-a lenghìstica stòrica a gropa la Sicilia con ël Portugal e tuti ij paisòt antrames, a condission che as parlo le lenghe locaj.
Da Ragusa a Catania a cambìa già, ma a l’é sempre sicilian; a l’é pì fàcil che un sicilian as capissa con ij calabrèis ëd Reggio pitòst che con un napolitan; ma për un calabrèis dël nòrd a fà pi belfé comprende un napolitan che un sicilian, e via via parej!
S’i sentoma a parlé un lìgur ëd La Spessia, a l’ha la cadensa toscan-a ma a parla già an manera che a lo capisso coj ëd Savon-a; a Caire (Cairo Montenotte an lenga dominanta) a parlo piemontèis mës-cià con ël lìgur, ma as capisso con coj ëd Coni! A l’Argentera a parlo come Lourens Chiardola che a l’é an Fransa e via via parej fin-a a l’ocean Atlàntich!
Bin, tut cost panegìrich për dì che Gioventura Piemontèisa a l’ha pen-a publicà Ël mastin dij Baskerville d’Arthur Conan Doyle ant la tradussion d’Anna Boassone Daniele. La stòria a l’é conossùa e donca i la contrai nen ambelessì; ma a la finitiva na tradussion an pì a l’é na manera an pì ‘d capì ‘l mond. Lese Pinòcchio an piemontèis, lese ‘l Cit prinsi an nòsta lenga a son esperiense ch’a l’han nen pressi. O, për dila con Jim Rohn,
You can’t put a price tag on a book.
Cost lìber (për fortun-a) ël price tag a l’ha: a costa 15 euro e as treuva ant le librerìe piemontèise e, con un pòch ëd fatiga, an tute le librerìe. L’invit a l’é ciàir: 15 euro a son na bala ‘d fum për në sguard diferent an sël mond.
Arthur Conan Doyle, Sherlock Holmes, Ël mastin dij Baskerville, tradussion d’Anna Boassone Daniele, Turin, Gioventura Piemontèisa, 2010, ISBN 978-88-89768-38-9, EUR 15.
Lascia un commento