A l’ha colpime, quàich sman-a fà, trové për Turin costa reclam ch’a dòvra ‘l “dialèt turinèis”. A më smija bin giugà për tre rason:
1) a peul vesse capìa da tuti;
2) a tira certament l’atension përchè foravìa ma familiar ant l’istess temp;
3) fin-a ij piemontesista a deuvo esse content, dal moment ch’a conten nen dj’eror ëd forma e a ven descrita come “dialetto torinese”.
N’aprofondiment dl’argoment as treuva an cost artìcol sì. L’autor, Eugenio Goria, a parla dla reclam alimentar come un-a dle possìbile fòrse neuve dël piemontèis, e a sarà con n’interogativ:
Potrà la scoperta delle ricchezze gastronomiche del territorio essere il trampolino per la rivalutazione di un’importante risorsa linguistica e culturale?
Commenti
A podìma pensé ch’i sërvo pì, ch’i sio armanìe andrera, ma, bèica ‘n pòch, pèina ch’i sòrto torna fòra, i fan soné dij ciochin andrinta ‘l boele, ch’a savo [pì] nen d’avej.
Me car Gianni,
che la lenga piemunteisa a pössa avej n’avnì ant el marketing, dovrà quand ch’as völ fé cunosse lon ch’as prodüv ed bun an Piemunt, mi i na sun cunvint da vaire.
Ma i sun co cunvint che per son a sìa indispensàbil la normalisassiun ed la grafìa.
Se it völe savejne ed pi, va sel sit http://www.piemunteis.it.
Mi i sun cunvint che lon ch’a frena ed dovré la lenga piemunteisa ant la cumünicassiun cumersial, a l’é la dogmatisassiun ed na grafìa ch’a sta nen an pe.
Cumbinassiun “parla pa! “ acent a part (ma per mi a va bin parej) a cumporta gnüne questiun ed grafìa; pöl esse per lon ch’a sun arzigasse a scrivlo.
An custi dì, ansima a un sachet ed nus prodot da la LIFE srl ed Somariva Pern i l’hai trovà scrit “Pan e nüs mangé da spüs”
Secund ti a l’han scrit parej perché a sun “ignorant”, cume a diso ij sapient; opüra perché a je smijava cuntra ij verm scrive “Pan e nos mangé da spos”?, cum a dis la grafìa ch’it dövre ti?
A sarìa nen pi sempi scrive “pan e nus, mangé da spus”?
Cun ij salüt pi scet.
Enric Eandi
Mé car Enrico,
a-i son mach doi motiv përchè un a scriv “pan e nüs mangé da spüs”:
– o a conòss nen la grafìa piemontèisa;
– o a veul fesse capì da pì përson-e possibil.
(La pì part dle vire, i lo dijo për esperiensa, la rason a l’é la prima.)
Lë scond motiv i lo capiss – a lòn ch’a serv scrive an manera coreta se pòchi o gnun at capisso? -, ma i lo giustifich nen: chi ch’a scriv an piemontèis (come an minca lenga) a l’ha ‘l dover dë scrive pì da bin ch’as peul. Dësnò a l’é mej ch’a scriva nen.
Lòn ch’a l’é pì sempi a l’é nen për fòrsa pì giust. A l’é nen obligatòri scrive (nì parlé) an piemontèis; ma se i decidoma ‘d felo a venta ch’i lo fasso da bin. O, almeno, parèj a l’é com ch’i la pens mi.
Ciao
Gianni
Mi i pens ch’a podrìa esse ùtil al piemontèis ch’as sentissa ant le discoteche/balere na canson, coma ch’a-i é bele an Piemont ëdcò an rumen, ch’a l’abia almanch un refren an nòssa lenga, basta fin-a mach ëd pòche paròle.
Tàint salut bej
Lissànder
Già, un pòch com ch’a l’ha ancaminà a fé Batista (mi i parl dij Musicant d’Alba përchè i-i conòss bin, ma ‘l discors a val për tanti grup piemontèis).
Scond mi ‘l problema a l’é però ant ij nùmer; singolarment pijà, ij grup a l’han nen la fòrsa për fesse conòsse a livel general. Ma fòra ‘d cost problema (nen cit), i sarìa nen stupì se ancheuj o doman a-i vnèissa fòra an piemontèis quaidun come ij “Pitura Freska” ‘d quàich agn fà.
Magara a capiterà nen, ma mi i-i fass fiusa.
Ch’a l’abio scrivù “Pan e nüs mangé da spüs” a mostra che gnanca lor a treuvo natural ëscrive “pan e nus, mangé da spus”, ‘me ch’a vorërìa monsù Eandi. E antlora, soa grafìa, a lòn ch’a serv?
I giontrìa na considerassion. Chi ch’a l’ha scrivù “nüs” e “spüs” an fà capì che a l’ha nen idèja dël fàit che ‘l piemontèis a l’abia gramàtiche e dissionari, ma an tute le manere a pensa che, an giontand na diéresi, cola scrita a diventa piemontèis autèntich.
I peuss capì ‘l rasonament ch’a pòrta a lòn, ma a-i é un “cit” problema: ël piemontèis a l’é na lenga, e come tute le lenghe a l’ha dle régole, dij dissionari e dle gramàtiche. Nen savèj che coste ròbe a-i son a l’é nen na colpa; ma volèj scrive sensa dovré le régole é – e come!
Me car Gianni,
due cunsiderassiun:
• Fesse capì da pi ed gent ch’as pöl, tant pi s’as trata ed gent ch’a parla piemunteis, a dovrìa nen esse el büt ed minca ün ch’a scriv an piemunteis?
• A propòsit ed “cit” problema: la grafìa che adess quaidün a ciama stòrica, disend che, cun “cite”’variassiun, a riva da Murissi Pinin, a l’é staita sancrà sla grafìa dla lenga franseisa, lenga forta del temp; adess, dop che da 150 agn la lenga forta, e mutubin forta, a l’é la lenga italiana, cume i la bütuma? I disuma a tüti i piemunteis de stüdié il franseis per podej scrive an piemunteis?
Cun ij salüt pi scet.
Enric Eandi
Monsù Eandi a scriv: «I disuma a tüti i piemunteis de stüdié il franseis per podej scrive an piemunteis?».
Nò: i-j disoma dë studié ël piemontèis për podèj scrive ël piemontèis. A smija na ròba tant foravìa?