Via Newsbriefs, la newsletter dl’ATA, l’associassion dij tradutor american, i son rivà a cost interessant artìcol, ch’a descriv në studi fàit ansima a l’inglèis, lë spagneul e l’ebreo dal 1800 al 2008.
L’arserca a l’é stàita possìbila mersì a Google books, che da pòch a l’ha rendù disponibil an sla ragnà un database ‘d paròle an set lenghe, dòp avèj scansionà apopré ‘l 4% dij lìber dël mond. (Sòn a pòrta dij problema gròss an sël dirit d’autor tut àutr che arsòlt, ma i na parlerai nen sì – nen adess, almanch.)
L’artìcol a l’é motoben técnich, ma le conclusion a son ciàire: ant ël mond digital le paròle a meuiro an manera pì lesta rispet a cole ch’a nasso. An particolar, ant j’ùltim vint’agn a son mortje pì paròle che an tuti ij perìod precedent.
Na conclusion possìbila an sël motiv, sugerìa da j’arsercador, a l’é da sërché ant ij coretor ortogràfich e – ant l’istess temp – ant la tendensa a dovré meno paròle për via dël fàit che ij message scrit ancheuj a son pì sech, con ij sms e via fòrt. Ëdcò ‘l fàit che l’inglèis a sia diventà la lenga ‘d comunicassion internassional ant ël camp dla siensa, bele se pòchi studios (an percentual) a son ëd lenga mare, a peul esse na spiegassion.
I son ciamame alora: e al piemontèis lòn ch’a-i càpita? E i son rëspondume che, bele se për motiv diferent (minor usagi), la tendensa a l’é cola. E nen për butela sempe an poesìa, ma a l’é vnume an ment A l’é smortasse pian, un bel tòch ëd Valerio Rolon:
Ancheuj l’é mòrta na paròla veja
ch’a na contava già milanta e pì
ma gnun a l’é antajassne e fin-a mi
rivà an artard
i l’hai savulo pròpi mach pr’asard.
Commenti
L’ùltim tèrmin ch’i l’hai giontà a mia “giojera ëd paròle” an piemontèis ëd Moncravel (moncravlat) e pa mach, a l’é céntar ch’a veul dì cirighet.
tàint salut bej