L’artìcol d’ancheuj a l’é scrit an pressa, a më scuseran ij mé vintesingh letor ma a la Piata am pias ëd pì tajé ‘l bòsch, vardé le montagne, tajé l’erba – ròbe parèj.
Tutun i veuj conté ‘n fàit ch’a l’é capitame véner dòp-mesdì, quand che i rivava con la bici da ‘n gir për coste montagne (che fatiga! E i pensava a Denis Bonanni che na vira, partì da soa ca an Carnia, a l’é ruvà fin-a an Sicilia sempe pedaland), e i treuv nòst padron ëd ca ch’a dëscor con ën fieul (pì giovo che mi, donca sicurament un fieul).
Col fieul, ch’a ven da la val Giss, a j’era da coste bande për pronté ‘l percors për na gara ‘d mòto da trial da fesse la dumìnica. Ij doi a taco a parlé dla montagna, e a parlo ‘d vache e ‘d fen, dla montagna d’ier e d’ancheuj, ëd vita grama e ‘d fatiga. (Ëd libertà, ëd vita pì davsin-a a soa essensa, a parlo nen, ma as capiss ch’a l’é un teren comun: lor a san, sensa dislo, che navigare necesse, vivere non necesse.)
Bin, la ròba bela, cola ch’a l’ha frapame, a l’é che costi doi òmo a dovravo un baron ëd paròle specìfiche dël travaj che mi nen mach i l’hai mai dovrà, ma gnanca i conossìa nen. Alora i pens che se n’òmo pì giovo che mi a parla an costa lenga an manera tant apassionà e specìfica alora sì, e për coste montagne e për nòsta lenga a-i é ‘ncora speransa.
Commenti
Cerea Gianni
Dcò mi i son sigur che për ël piemontèis a-i é ‘ncora speransa. A la gent a l’han tajaje la lenga ufissialment ma a l’han nen s-ciancajla dal cheur, dal sangh, da la pansa…
An piòta
Hugo Alloa
Già, e quand ch’it ses tant fortunà da vëdde sene come costa it capisse che a la finitiva ij discors a servo a pòch, e che la realtà a l’é costa, sempia, pla e s-ciancà, dëdnans ai nòsti euj. Ciao Hugo!
Sossí am fa arcordé lòn ch’a l’é capitame na vòta con na cusin-a vigoneisa che quand mi andasìa a trovela a vorìa mai parleme an piemontèis: a l’era an camin ch’am contava dla por ch’a l’avìa dij babi e a l’ha dit “una sera attraversando il cortile ho visto saltar fuori un babi (sic)”. Parèj ‘d coma a fan jë psicologo as peul disse che col sbaruv a l’era stait vivù an piemontèis.
Sì, e probabilment ëdcò përchè toa lenga mare a l’é pì davzin-a a le cose “vere”.
Mi i pens che se ‘l piemontèis a intrerà nen ant ël sistema, valadì scòle, istitussion e media e sòn as fa an chersend la considerassion coltural dla gent për la lenga, le speranse ‘d n’avnì a sio bin màire.
Sensa programassion a sarìa cma vorèj feje fé a na feuja ‘l gir dël mond mach con ël buf dël vent, ch’a l’é sigurament pì poétich ma pa vàire realisàbil. I sper dë sbalieme.
Comsissìa për mi medésim ël piemontèis a l’é passion, la sava mia e dij mè bcé, sensa manca ch’a-i sia n’artorn material, am basta dovrelo e i son content …
Alégher!
Lissànder
I sòn d’acòrdi con ti Lissànder, i soma bin – fin-a tròp bin – che sensa sòld i foma pòch. Ma d’àutra part, aponto coma ch’it dise ti, për noi j’artorn materiaj a son nen necessari: i soma piemontèis përchè ch’i soma piemontèis, i-i voroma bin a nòsta lenga e tant an basta. Con ij sòld i farìo tante bele ròbe e feste e cors e via fòrt, ma i l’oma nen la fòrsa për cambié le còse – i foma lòn ch’i podoma.
Ël piemontèis a sarìa ‘dcò n’afé polìtich, as capiss, ma com ch’i foma a fé capì che muirend na lenga a meuir na coltura, a meuir na part gròssa ‘d nòsta essensa? Mi i l’hai la domanda bin ciàira dëdnans a mi, ma nen la rispòsta.
ciao Gianni. An chërsend ël soen për ël piemontèis con cors, concors, conferense e sërché dë intré ‘nt le scòle … con le fòrse ch’i l’oma, ma për noi a l’é ‘un piasì felo. sté bin!