Ij me vintensingh letor a conòsso me amor për ël gòlf. Lòn che mi i savìa nen a l’é che ‘l nòm giust an piemontèis a l’é galateucc.
I son rivàje për cas. I sërcava na me fòto për un pòst ansima al gieu curt, e oramai as sa che bele la ròba toa it fà prima a sërchela ans la nìvola che ans ël tò ordinator. I son partì antlora da la mia pàgina Flickr, e serendipitament i son rivà al coment ëd Testaplà ch’a jera ambelelà:
I savìa nen ch’it gieughe a galateucc!
“Cos diav a sarà sto galateucc?”, a l’é stàita mia prima reassion. Ma dàit che ij përtus ans ij green a son për mi ij teucc, a l’é stàit fàcil ruvé a la conclusion.
A cola mira i vorìa savèjne ‘d pì, as capiss. L’ùnich riferiment ch’as treuva ans la ragnà a l’é n’artìcol ëd Tavo Burat. Tavo, parland dle rèis ëd costi gieu, a dis:
Erano giochi tipicamente pastorali, praticati quando i mandriani mandavano gli armenti all’alpeggio e quindi si trovavano in molti.
E an efet costa a l’é pròpi l’orìgin dël gòlf. A séguita:
In piemontese era detto il gioco della ghia (o gheda, o ghin-a o galateucc) dal nome della pallina; la mazza era la gandia e le buche le neuse.
Gribàud an sò dissionari a dis:
Galateucc: gioco che consiste nell’inviare la palla in un buco (teucc), specie di golf.
Gheda: antico gioco piemontese simile al golf, in cui “neuse” erano le buche, “ghija” la palla.
Alora costi gieu a son perdusse, come – aidè! – tanta part dla coltura ‘d nòste montagne; ma da adess, mersì a Testaplà, i sai che ‘l gòlf a l’é an efet ël galateucc.
Commenti
A propòsit ëd paròle sconossùe: còs a veul dì “serendipitament”?
Naturalment a esist nen an piemontèis, ma i l’hai coniala an sël model dl’anglèis “serendipity” (“the accident of finding something good or useful while not specifically searching for it”, com ch’a dis Wikipedia), con l’idèja ‘d fé intende che i son ruvà ambelelà con piasì ma sensa vorèilo.
Però stasèira a l’é vnume an ment ch’a dovrìa esse “serendipitosament” – i ciam ëscusa!
E ben?! S’a esist nen an sël dissionari cola paròla-lì i fas la propòsta ‘d fichejla. A chi a venta scrive? A Milo Bré? A Gribàud?
serendipitosament
Bon-a domanda! La rispòsta a l’é un pòch complicà:
– i pens nen che Milo Bré, purtròp, a tocherà ancora sò dissionari;
– Gribàud as segna le paròle neuve o j’eror dël sò dissionari, ma fene n’edission neuva a l’é pòch pensabil an pràtica (col ch’a l’é l’editor ch’a l’ha dij sòld da campé via?):
– na stra a podrìa esse contaté l’autor ëd http://www.piemonteis.com/ (im ricòrd pì nen sò nòm, bele ch’is conòsso), ch’a l’é ël dissionari ‘d Bré an forma ‘d sit;
– n’àutra a podrìa esse sente lòn ch’a farìo Berto ‘d Sèra e Bepe Sané, ch’a son ij responsabij dla Wikipedia piemontèisa.
Valutand bin le fòrse tante ròbe bele as peulo fesse. Alé René – chiel a l’ha conossensa e passion, ël piemontèis a fà fiusa ansima a chiel!
A-i na j’é ancor un-a: al sit https://incubator.wikimedia.org/wiki/Wt/pms i soma an camin ch’i batioma un dissionari piemontèis. Ël but a sarìa col ëd fé un travaj bin soagnà da la mira sientìfica (për esempi sërcand ëd serne na version prinsipal ëd minca paròla trames a le tante variant che soens a esisto), ma ch’as peul sempe amelioresse për via ch’a l’é mai definitiv. Al moment a conten pi che 800 paròle; për rivé a le 40.000 stimà për ël piemontèis la stra a resta longa…
Për lòn ch’a toca la serendipity, con la richisia ‘d nòstra lenga, a sarìa nen da stupisse se un bel di i dëscoatèisso che na paròla con col significà a esist già – pròpe coma për galateucc.
Contacc! I dësmentiava la ròba pi amportanta: la partissipassion a la compilassion d’ës dissionari a l’é lìbera e tuti a son bin ëvnù. A basta mach savèj ch’i sërcoma ëd coregg-se l’un con l’àutr e a venta nen pijess-la për sòn. Tuti a peulo fé dle modìfiche, basta ch’a sio documentà.
Brav Borichèt! Mersì dla neuva, ch’i pens a fassa piasì a monsù René e a tuti coj ch’a-i veulo bin al piemontèis.
Riccardo mersì, i l’hai tòst salvà tò sit … bin pressios
Mersi a ti, Lissànder. Mach na precision: ël sit a l’é nen mè, ma dla fondassion Wikimedia e a l’é duvert a tuti. Ël proget a l’é ancor a lë stadi d’ancubatris, visadì che për adess a partagia lë spassi con tanti d’àutri proget colaborativ – an tante lenghe, grande e cite – ch’a l’han nen un sit daspërlor. Cand l’atività an sël dissionari piemontèis a sarà giudicà suficenta dal comità lenghìstich dla fondassion, a-j daran un sit tut për chiel, ma sempe dla fondassion Wikimedia e sempe duvert a la colaborassion ëd tuti. A l’arvista!