Famija

Dle vire a manco le paròle.

I l’hai sempe avù l’idèja che la mia famija a fussa cola ‘d papà, lassand un pòch da part cola ‘d mama përchè pòvra e campagnin-a. Ma cola famija – la mia famija – a l’ha rèis profonde e s-ciasse, e dzora ‘d tut a l’ha j’anej ch’a ten-o. Alora ancontresse, come stamatin, a la sipoltura ‘d na magna a l’ha fame, come na madeleine, torné a la ment tanti episòdi dla famija, dzora ‘d tut ëd quand chi j’era gagno e ‘l mond a finìa pì o meno al Tèj Lussi.

Dle vire a manco le paròle ma a penseje da bin nò, a manco nen: a l’é mach che noi i foma tante ròbe, is anmaginoma ‘d mond lontan, i foma la guera, i foma ‘l gir dël mond ma a la fin dle fin is trovoma sempe an cola cesa a ricordé chi ch’a-i é pì nen.

La famija a l’é sangh, a l’é tèra, a l’é vent e nebia e fatiga e travaille qui dure victoire qui vient: e la vitòria a l’é pa gnente, a l’é mach fé le ròbe com a venta e peui truvesse minca tant, salutesse, dì na paròla ansema, rispeté j’antenà e fé ël bin.

Përchè a l’ha rason Cesare Pavese quand a scriv:

L’ignorante non si conosce mica dal lavoro che fa ma da come lo fa.

E l’istess as peul disse për la brava përson-a: la vita a l’é longa, e lòn ch’it fà a parla për ti motobin pì fòrt che nen lòn ch’it dise.

Quàich agn fà Milo Bré a l’ha dime:

Com ch’am disìa mia mama, ‘ricòrd-te Lino che a sto mond a venta fé bin, fé ‘d bin, vorèj bin, dì ël bin, përchè ël Bin an veuja bin. Butlo për orcin e pòrtit-lo dapress sempe’. E ti it ses un testimòni.

Alora mi i son mach un testimòni, gnente ‘d pì; e an mi ‘me un tracior – a l’avrìa dit Tavo Burat – ël sangh ëd tuti coj ch’a son passà da sì prima ‘d mi a cola. Mach sòn.