Pròpi la sèira dël rëscontr ëd Pianëssa i l’avìa scrit-je na mail, anté che i-j ciamava s’i podìa andelo a truvé. I l’avrìa falo mach për sentlo parlé. E për amor dël Piemont. Cola mail a l’é vnume fòra an na minuta, tuta ansema, përchè a-i era na còsa ch’i duvìa fé, a j’era na ròba importanta ch’i dovìa dì a chiel.
Chiel, naturalment, a l’é Tòjo Fnoj.
I l’avìa l’idèja d’andé a l’inaugurassion dla mostra “Un libro per Natale” a la Ca dë Studi, prinsipalment për porteje cola litra, sicur ch’i l’avrìa trovaje tuti e doi, chiel e sò soris.
Ma la sèira prima am ruva na neuva. La neuva. Che Tòjo a l’amprovista a l’é andassne.
I l’hai pensaje un pòchi ‘d di. E a la fin dle fin i l’hai concludù sòn: che ‘l messagi che Tòjo a l’ha vorsune passé, con tuta soa vita, a l’é ch’a venta ch’i stejo alégher, ch’is veujo bin e ch’i fasso l’usagi pì bel ch’i pudoma dël pòch temp ch’i l’oma.
Mi i lo conossìa nen bin, ma i sai – i sai positivament – ch’am vorìa bin. E ‘d chiel am resta – an resta – na còsa cita, cita e inmensa ant l’istess temp: sò soris.
Véner dòp-mesdì a l’é staje la sipoltura. Mi i l’avrìa podù andé, ma i l’hai sernù ëd nen felo. Përchè i l’hai decidù ëd fé, an coj moment lì, la còsa ch’am pias ëd pì al mond – gieughe a gòlf. Parèj i l’hai vorsù onoré n’amis.
Ël di dòp i son andàit a sërchelo al camposanto. I l’hai trovà la tomba, mersì a la madama – bin gentila – dle fior e i son stàit për quàich minuta là dëdnans. Peui i son andàit soa ca. A l’é mnume ancontra la fija e i l’hai tacà a pijoré come na masnà. I-i ciamava scusa ma i riessìa nen a chité. An tute le manere i son riessù a dije lòn ch’i vorìa, e i l’hai portaje la litra ch’i l’avìa scrivù për sò papà. Sò gënner a l’ha dame na còpia dla poesìa che Tòjo a l’avìa scrivù për Natal.
Alfonso Gatto dël 1945 a scrivìa:
Mi basterebbe che tu fossi vivo,
un uomo vivo col tuo cuore è un sogno.
Ora alla terra è un’ombra la memoria
della tua voce che diceva ai figli:
“Com’è bella la notte e com’è buona
ad amarci così con l’aria in piena
fin dentro al sonno”.
La mòrt, tòst o tard, a riva. Noi i pudoma mach freghela an doe manere: vorendse bin e con ël soris. Costa a l’é la lession ëd nòst amis Tòjo, për sòn a venta ringrassielo ‘d cheur.
Commenti
car Gianni, ai son nen paròle ch’a peusso esprime tut nòst ringrèt su l’improvisa dipartìa ‘d nòst Tojo. N’àutr tòch vajant ch’a destaca dal mosaich ancestral oebd la Lenga e dla Coltura piemontèisa, An col mosaich a l’é formasse n’àutr veuid che as riesserà mai pì a stopé
Pòvre Piemont…che marìa fin it ses destinà!
[…] Doman, doman dic 24 […]